Osmanlı mutfağı, Türk, Orta Doğu ve Batı etkilerinin lezzetli ve eşsiz bir karışımıdır. Osmanlı İmparatorluğu, Rum Selçuklu Sultanlığı, Bizans İmparatorluğu ve diğerleri gibi birçok imparatorluktan etkilenmiştir.

Osmanlı yemeklerinin neden bu kadar çeşitli olduğuna dair antropolojik bir çalışma yapılabilir ya da belki tarihi bir makale yazılabilir. Osmanlı mutfağının misafirlerinizi büyüleyecek tarifler bulmak için mükemmel olduğunu söyleyebiliriz. İster bir akşam yemeğine ister küçük bir çay partisine ev sahipliği yapıyor olun, Osmanlı İmparatorluğu zengin lezzetleri, gösterişli ve iddialı görünümleri ve hayal güçlerini harekete geçirecek dokularıyla misafirlerinizi şaşırtacak tariflerle dolup taşıyor. Konuklarınızdan herhangi birinin bu yemekleri daha önce denemiş olma ihtimalinin çok düşük olduğunu söylemeye gerek yok. Kendinizi bir mutfak hükümdarı olarak taçlandırmak için bir ilham perisine ihtiyacınız yok. İhtiyacınız olan tek şey bu 10 Osmanlı lezzetini bilmek.

Bu yazımızda, arkadaşlarınız ve aileniz için evde hazırlayabileceğiniz bazı Osmanlı yemekleri, tatlıları ve içeceklerini inceleyeceğiz.

1. Piliç Topkapı

Bu Osmanlı yemeği ziyafet sofralarının kralı, kendi şovunun yıldızıdır. Daha önce risotto ile doldurulmuş tavuk yemiş olabilirsiniz ama hiç cevizli ama tatlı pirinçle doldurulmuş tavuk budu denediniz mi? Bu yemeğin baharat pazarlarının hakim olduğu bir dünyada yaratıldığı düşünüldüğünde, pirinçteki aromatik baharatlar alışılmadık değildir.

Usta aşçılar bu yemeğe birden fazla kuru üzüm çeşidi ekleyebilirler. Sonuçta bu yemek cesur, mükemmeliyetçi aşçılar tarafından yaratılmıştır. Çıtır çıtır olana kadar fırında pişirilir. Çatalınız tabağa girdiğinde, Noel Baba’nın hediyeleri gibi size bakan lezzetli pirinci bulacaksınız.

2. Mutancana

Fatih Sultan Mehmet’in favorisi olan bu egzotik yemek genellikle kuzu eti ile yapılır. Kuzu eti arpacık soğanı ile tereyağında sotelendikten sonra kuru meyveler ve badem eklenir. Bal ve sumakla süslenen bu yemek tatlı, tuzlu ve ekşidir. O sultan hissini gerçekten elde etmek için safranlı pilavla servis edin; tavuk kullanarak kendi tarzınızı ortaya koymak, hatta vegan bir versiyon yapmak oldukça mümkün.

3. Vezir Parmağı

Bu havadar tatlı, irmikten yapılan hafif, tereyağlı kek benzeri bir hamur işidir. Küçük hamur parçaları daha sonra lezzetli şurupta ıslatılarak hazırlanır.

Bu tatlının arkasında harika bir hikaye vardır. Bir gün bir av sırasında vezir yanlışlıkla sultanın parmağını keser. Padişah çektiği acıdan dolayı öfkelenirken, vezir “Her şeyde bir hayır vardır” diye cevap vermiş Vezir daha sonra hapse mahkûm edilmiş. Başka bir avda sultan yamyamlardan oluşan bir kervansaraya rastladı. Yamyamlar sultan hariç tüm erkekleri yemişler çünkü sultanın bir parmağının eksik olduğu anlaşılmış. Padişah veziri kucaklamış ve onu hapsettiği için özür dilemiş. Vezirin cevabı: “Her işte bir hayır vardır. Eğer hapse girmeseydim beni de kesin yerlerdi, çünkü vücudumda hiçbir eksiklik yok.”

4. Hünkar Beğendi

Kelimesi kelimesine ‘Sultan Beğendi’ anlamına gelen bu ismi beğendiyseniz, sizi bekleyen lezzetlere hazırlıklı olmalısınız. Bu yemek, keskin bir domates sosunda pişirilmiş tıknaz, cazip bir kuzu etidir. Sos daha sonra kremsi ama dumanlı bir patlıcan püresinin üzerine dökülür. Patlıcandan nefret edenler aşık olmaya hazır olmalı.

Bu ipeksi, narin yemek, III. Napolyon’un İstanbul ziyareti için en iyi yemeği yaratma yarışmasının bir sonucu olabilir. Bir kez denediğinizde kesinlikle düzenli olarak yemek isteyeceksiniz. Bu yemek tarif edilemez çünkü gurme arkadaşlarınız bile tarif etmeye çalıştığınızda abarttığınızı düşüneceklerdir.

5. Patlıcanlı Pilav

Pirinç bir Külkedisi yemeğidir. Kendi başına mütevazı bir yemektir, ancak İtalya’nın risottosundan Afgan pulao’suna, İspanyol Paella’sına ve Hint Biryani’sine kadar her ülke onu güzel bir prensese dönüştürmenin bir yolunu bulmuştur. Ancak efsaneler arasında parlayan bir pilav var: Türk Patlıcan Pilavı.

Pirincin kabarıklığının son derece önemli olduğu renkli bir yemek. Bu vegan yemeğin baharatlı, egzotik bir parfüm gibi koktuğunu fark edeceksiniz. Bunun nedeni Patlıcanlı Pilavın baharatlarla tatlandırılmış olmasıdır.

6. Piruhi

Yumuşacık tulum peyniri, bir tutam soğan ve maydanozla okşanıyor. Ardından iç harç, tadına doyamayacağınız mayasız, incecik bir hamurla sarılıyor. Üzerine tereyağlı kızarmış ceviz serpin.

Sadrazam Mehmet Kamil Paşa’nın 19. yüzyıl yemeklerine ilişkin kitabında bu konudan bahsedilmektedir.

7. Mıhlama

Bu yemek tam bir peynir cenneti. Sarımsı-turuncu peynir eritilir, mısır unu ile koyulaştırılır ve bu ağız sulandıran yemeğin peynirini sevenler için bir lezzet haline getirilir. Türkiye’nin Karadeniz bölgesinden (kuzey Türkiye) gelen bu yemek tipik olarak Trabzon peyniri ile yapılır, ancak bunun yerine yüksek kaliteli, yıllanmış bir kaşar da kullanılabilir.

Ancak Trabzon peynirinin eşsiz bir tadı vardır. Pastörize edilmemiş sütten yapılan bu peynir o kadar zengin ve karmaşık bir tada sahiptir ki, kendinizi ülkenize ithal etmenin bir yolunu bulmaya çalışırken bulabilirsiniz.

8. Düğün Çorbası

Bu çorba kışın içinizi ısıtacak. Zaman yolculuğu yapsanız, Osmanlı Saray mutfaklarında açık ateş üzerinde bir kazan görürsünüz. Etli kuzu eti genellikle saatlerce yumuşacık bir boyundan yastığınızdan daha yumuşak bir hale gelene kadar pişirilir ve etin dağılması gerekir. Hazır olduğunda içine havuç ve soğan gibi birkaç sebze atılır; ardından çorba yumurta sarısı, limon suyu ve hatta un ile koyulaştırılır.

Günümüzde normalde düdüklü tencerelerle yapılan bu yemeği tarihi dokusunda pişmiş olarak görme şansınız olursa yeme isteğinize karşı koyabilirsiniz çünkü ortaya çıkan şey sihirden başka bir şey değil.

9. Keşkek

Düğünler başta olmak üzere dini törenlerde servis edilen bu güveç, 2011 yılında UNESCO tarafından Türkiye’nin Somut Olmayan Kültürel Mirası olarak seçilmiştir. Malzemeler oldukça basittir: buğday taneleri, biraz yağ, tavuk veya et ve lezzetli bir domates sosu. Alternatif olarak arpa ile yapanlar da vardır, ancak her iki şekilde de bu yemek tam tahıl, protein ve kışın sizi sıcak tutacak sağlıklı yağlar içerir. Lezzetli bir yulaf lapasını andıran bu rahatlatıcı yemek, ‘hasta günü’ yemeği olarak tavuk şehriye çorbasının ününü bile çalabilir.

Bir tabak o kadar doyurucudur ki yanında bir şey yemenize gerek kalmaz. Neyse ki artık bu yemeği yapmamıza yardımcı olacak düdüklü tencerelerimiz var, ancak bu yavaş pişirici Avrupa lapasının çok daha salyalı ve yapışkan bir versiyonu.

10. Demirhindi Şerbeti

Bu içecek İtalya’ya kadar gitmiştir. Fransızlar daha sonra bunu ‘sorbet’ olarak geliştirdi. Ancak şerbetin kökeni ne İtalyan dondurması ne Amerikan içeceği ne de İngiliz tozudur. Kökeni Osmanlı yapımı tatlı bir içecektir.

Bir muhabirin gözlerini şenlendirecek kadar baş döndürücü miktarda içerik barındıran bu içecekten 11. yüzyılda İbn-i Sina’nın ‘Tıbbın Topu’ adlı kitabında bile bahsedilmektedir. Örneğin demirhindinin antioksidan faydaları vardır, tarçın kışın içinizi ısıtır, rezene sindirime yardımcı olur ve karanfil diş çürümesine karşı savaşmaya yardımcı olur ve bunlar malzeme listesinin sadece başlangıcı!